تخصیص منابع به صندوق نوآوری و شکوفایی که باید طی سه سال، سه هزار میلیارد تومان از منابع صندوق توسعه ملی و حساب ذخیره ارزی به عنوان سرمایه اولیه به آن تزریق شود از بودجه سال 1390 به عنوان سال اول فعالیت صندوق آغاز می‌شود.
دکتر نسرین سلطانخواه در گفت‌وگو با خبرنگار علمی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) خاطر نشان کرد: کلیات لایحه حمایت از شرکت‌های دانش بنیان و تجاری‌سازی اختراعات و نوآوری و تمامی مواد آن از سوی نمایندگان مجلس شورای اسلامی تصویب شده که به زودی تبدیل به قانون شده و ابلاغ خواهد شد.
وی با اشاره به این که لایحه حمایت از شرکت‌های دانش بنیان به پیشنهاد معاونت علمی و فن‌آوری ریاست جمهوری در هیات وزیران تصویب و به مجلس تقدیم شده است، تصریح کرد: لایحه پیشنهاد دولت هفت ماده داشت که در مجلس به 14 ماده افزایش یافت.
سلطانخواه خاطر نشان کرد: در بخشی از این لایحه که در روند اجرایی آن تغییراتی ایجاد شده بود معاونت نقطه نظراتی داشت که به مجلس ارسال شد اما در بسیاری از موارد این تغییرات اعمال نشد که امیدواریم در دولت و در زمان تدوین اساسنامه صندوق نوآوری و شکوفایی و آیین نامه اجرایی قانون بتوان روند اجرایی را روان و در جهت تحقق قانون پیش‌بینی کرد.
وی ادامه داد: یکی، دو مورد جزئی از سوی نمایندگان تقاضا شد تا مورد بررسی بیشتر قرار بگیرد که قرار شد در کمیسیون آموزش و تحقیقات این ابهامات رفع شود و اصلا قرار نیست این موارد دوباره در صحن علنی مطرح شود.
به گفته سلطانخواه، پس از ابلاغ هیات رئیسه مجلس و اعلام نظر شورای نگهبان این قانون به دولت ابلاغ خواهد شد.
معاون علمی و فن‌آوری رییس جمهور گفت: اولین کاری که باید پس از ابلاغ قانون انجام شود این است که اساسنامه صندوق نوآوری و شکوفایی تهیه و در هیات وزیران تصویب شود. همچنین باید آیین‌نامه‌های اجرایی اجرای قانون تهیه و به تصویب به هیات دولت برسد.
وی در خصوص تولیت صندوق نوآوری و شکوفایی گفت: در بخش‌هایی از قانون آمده که بخش‌هایی از اساسنامه در شورای عالی علوم، تحقیقات و فن‌آوری تهیه شود که درآنجا نیز معاونت و وزرای ذیربط حضور دارند که سعی می‌کنیم کار به یک زیرمجموعه شورای عالی عتف واگذار شود تا سریع‌تر انجام شود.
سلطانخواه ادامه داد: این که مدیریت صندوق با چه نهادی بوده و در کجا مستقر می‌شود پس از تدوین اساسنامه مشخص خواهد شد.
گفتنی است، براساس لایحه حمایت از شرکت‌ها و موسسات دانش بنیان و تجاری سازی نوآوری‌ها و اختراعات، شرکت ها و موسسات دانش بنیان شرکت یا موسسه خصوصی یا تعاونی است که به منظور هم افزایی علم و ثروت، توسعه اقتصاد دانش محور، تحقق اهداف علمی و اقتصادی (شامل گسترش و کاربرد اختراع و نوآوری) و تجاری سازی نتایج تحقیق و توسعه (شامل طراحی و تولید کالا و خدمات) در حوزه فناوری‌های برتر و ارزش افزوده فراوان به ویژه در تولید نرم‌افزارهای مربوط تشکیل می‌شود.
بر این اساس شرکت‌های دولتی، موسسات و نهادهای عمومی غیردولتی و نیز شرکت‌ها و موسساتی که بیش از پنجاه درصد از مالکیت آنها متعلق به شرکت‌های دولتی و موسسات و نهادهای عمومی غیردولتی باشد، مشمول حمایت‌های این قانون نیستند.
نمایندگان مجلس در مصوبه خود همچنین مقرر کردند شورای عالی علوم، تحقیقات و فن‌آوری مسوولیت سیاست‌گذاری برنامه ریزی و پیگری اجرای این قانون را به عهده داشته باشد. دبیرخانه شورا نیز مسوول پیگیری اجرای مصوبات شورا از طریق دستگاه‌های ذیربط خواهد بود.
به موجب مصوبه دیگر مجلس حمایت‌ها و تسهیلات قابل اعطاء به شرکت‌های دانش بنیان موضوع این قانون عبارت از:
معافت از پرداخت مالیات، عوارض، حقوق گمرکی، سود بازرگانی و عوارض صادراتی به مدت پانزده سال.
تامین تمام یا بخشی از هزینه تولید، عرضه یا به کارگیری نوآوری و فن‌آوری، اعطاء وام کم بهره یا بدون بهره بلندمدت یا کوتاه مدت و اولویت استقرار واحدهای پژوهشی، فن‌آوری و مهندسی و تولیدی شرکت‌ها دانش بنیان موضوع این قانون در محل پارک‌های علم و فن‌آوری، مراکز رشد، مناطق ویژه اقتصادی و یا مناطق ویژه علم و فن‌آوری است.
همچنین اولویت واگذاری تمام یا بخشی از سهام مراکز و موسسات پژوهشی دولتی قابل واگذاری براساس ضوابط قانون اصلاح موادی از قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی،اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران و اجراء سیاست های کلی اصل (44) قانون اساسی به شرکت‌های دانش بنیان موضوع این قانون است.
ایجاد پوشش بیمه‌ای مناسب برای کاهش خطر پذیری محصولات، دستاوردهای دانش، نوآوری و فن‌آوری در تمام مراحل تولید،عرضه و به کارگیری تسهیل شرایط مناقصه در موضوعات مرتبط با ماده (1) و تمهید امکان مشارکت شرکت‌های دانش بنیان موضوع این قانون از دیگر موارد این تسهیلات است.
به موجب این شرکت‌های خارجی مشمول شرایط در صورتی که واحد آن و توسعه خود را در پارک‌های علم و فن‌آوری کشور یا به کارگیری بیش از پنجاه درصد متخصصان ایرانی دایر کنند، واحد تحقیق و توسعه آنها می تواند حمایت‌های مذکور بهره‌مند شوند.
نمایندگان مجلس وزارت امور اقتصادی و دارایی را موظف کردند در راستای قانون اجراء سیاست‌های کلی اصل 33 قانون اسای مصوب بهمن ماه 1386 شمسی ظرف سه ماه از تاریخ تصویب این قانون با همکاری تمام دستگاهای دولتی، فهرست تمامی مراکز و موسات پژوهشی دولتی را تهیه و به شورا ارائه کند. شورا نیز موظف است ظرف سه ماه از تاریخ دریافت این فهرست مراکز و موسسات پژوهشی غیرحاکمیتی قابل واگذاری به بخش خصوصی و تعاونی را احصاء نموده و وزارت امور اقتصادی و دارایی مطابق قانون مذکور در این ماده زمینه واگذاری آنها را فراهم نماید.
براین اساس ماهیت این شرکت‌ها پس از واگذاری نباید تغییر کند و همچنین وزارت علوم، تحقیقات و فناوری وظیفه نظارت بر حسن اجراء و احراز صلاحیت خریداران را در این ماده بر عهده دارد.
مجلس شورای اسلامی همچنین با تصویب ماده‌ای از این قانون مقرر کرد که به منظور کمک به تجاری سازی نوآوری‌ها و اختراعات و شکوفاسازی و کاربردی کردن دانش فنی از طریق ارائه کمک و تسهیلات قرض الحسنه و تسهیلات بدون اخذ هرگونه تضمین و مشارکت با اختیار بخشش تمام یا بخشی از سهم مشارکت به شرکت‌های دانش بنیان، صندوقی تحت عنوان صندوق نوآوری و شکوفایی وابسته به شورای عالی علوم، تحقیقات و فن‌آوری و زیر نظر رییس شورا تاسیس می‌شود. بر این اساس منابع مالی صندوق شامل کمک‌های دولت، اعتبارات مندرج در بودجه سالانه، هرگونه کمک و سرمایه‌گذاری اشخاص حقیقی و حقوقی شرکت‌های دولتی وابسته وتابع، نهادهای عمومی غیردولتی و شهرداری‌ها و شرکت‌های وابسته و تابع است.
به موجب این قانون بانک‌ها نیز می‌توانند بخشی از منابع تسهیلات موضوع صندوق یاد شده را تامین نمایند. به منظور تامین منابع مالی صندوق، دولت موظف است از سال سوم به بعد در لایحه بودجه، حداقل نیم درصد ازمنابع بودجه عمومی خود را جهت کمک به این صندوق در نظر بگیرد.
نمایندگان مجلس در مصوبه دیگری مقرر کردند که حداقل پنج درصد از سرمایه این صندوق جهت اعطاء تسهیلات به صندوق‌های غیردولتی پژوهشی فناوری موضوع ماده (45) قانون برنامه چهارم مورد تایید وزارت علوم، تحقیقات و فناوری تخصیص یابد.
به موجب این قانون سرمایه اولیه صندوق نوآوری و شکوفایی به میزان سی هزار میلیارد ریال به تدریج حداکثر ظرف سه سال از محل صندوق توسعه ملی یا حساب ذخیره ارزی تامین می‌گردد.
طبق مصوبه دیگری اساسنامه این صندوق شامل ارکان، وظایف ، اختیارات، نحوه فعالیت ،مدیریت و نظارت بر صندوق در چارچوب این قانون توسط شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری حداکثر ظرف سه ماه از تاریخ تصویب این قانون تهیه و به تصویب هیات وزیران می‌رسد.
مجلس شورای اسلامی همچنین در مصوبه خود کلیه دستگاه‌های مجری این قانون را موظف کرد تا حداکثر یک ماه به درخواست‌های متقاضیان جهت استفاده از این حمایت رسیدگی کنند و نتیجه نهایی را به متقاضی اعلام کنند و چنانچه نظر مبنی بر رد درخواست باشد باید به طور مستدل با آگاهی درخواست‌کننده برسانند.
همچنین درخواست‌کننده می‌تواند نزد دبیرخانه اعتراض کند و شورا موظف است ظرف یک ماه به شکایت واصله رسیدگی کند.
به موجب این قانون شرکت‌های دانش‌بنیان مجازند مرکز فعالیت خود را در محدوده شهر تهران و دیگر شهرها با رعایت مقررات زیست محیطی مستقر کنند.
به موجب ماده دیگری از این قانون ماده 47 قانون برنامه چهارم توسعه در مورد موسسات و شرکت‌های دانش‌بنیان مستقر در پارک‌های علم و فناوری ابقاع می‌شود.
براساس یکی دیگر از مواد لایحه حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان و تجاری سازی و نوآوری‌ها و اختراعات، تمام اشخاص حقیقی و حقوقی که از حمایت‌های این قانون برخوردار شده‌اند، چنانچه حمایت‌ها و تسهیلات اعطا شده بر طبق این قانون را برای مقاصد دیگری مصرف کنند، ضمن محرومیت از استفاده مجدد از حمایت‌های این قانون مجازات‌هایی نسبت به آنها اعمال می‌شود. از جمله این مجازات‌ها این است که در صورت برخورداری از تسهیلات مالی علاوه بر رد مال به جریمه نقدی برابر با تسهیلات دریافتی محکوم می‌شوند.
همچنین در صورت برخورداری از شرایط تسهیلات در دروس مناقصه به مدت سه سال از شرکت در تمام مناقصه‌ها منع می‌شوند.
از سوی دیگر، در صورت برخورداری از معافیت‌های مالیاتی یا عوارض علاوه بر پرداخت آنها به جریمه نقدی برابر میزان معافیت اعطا شده محکوم می‌شوند و در صورت برخورداری از پوشش بیمه‌یی به پرداخت جریمه معادل پوشش بیمه‌یی دریافتی محکوم می‌شوند.
براساس این مصوبه مجلس، گزارش نحوه اجرای قانون حمایت از شرکت‌های دانش بنیان و تجاری سازی نوآوری‌ها و اختراعات هر شش ماه یک بار توسط دبیرخانه شورا تهیه و به مجلس ارائه می‌شود.
آیین‌نامه‌های اجرایی این قانون نیز حداکثر ظرف سه ماه از تصویب آن توسط وزارت علوم،تحقیقات و فن‌آوری و شورای عالی تهیه و به تصویب هیات وزیران خواهد رسید.
